Station Haarlem (1906) van architect D.A.N. Margadant is niet alleen een rijksmonument maar ook één van de topstukken van ‘De Collectie’, een verzameling van vijftig stationsgebouwen die door de NS, Prorail en het Bureau Spoorbouwmeester zijn aangewezen als gebouwen die vanwege hun cultuurhistorische waarde met bijzondere aandacht behandeld dienen te worden.
Station Haarlem ligt aan de ‘Oude Lijn’, de eerste spoorlijn van Nederland die in 1837 als proefspoor werd aangelegd tussen Amsterdam en Haarlem om vervolgens in fasen te worden doorgetrokken naar Rotterdam via Leiden, DenHaag en Delft. Margandant heeft als huisarchitect van de Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) aan deze Oude Lijn verschillende stations ontworpen (Leiden, Schiedam, Den Haag HS), maar het architectonische hoogtepunt, ook binnen zijn oeuvre, vormt station Haarlem. In dit station stapt hij af van de neostijlen die gangbaar waren (het meest recent de neo-renaissance) en gebruikt hij een nieuwe, contemporaine stijl; de Art Nouveau of Nieuwe Kunststijl. Het ontwerp van station Haarlem dat typisch voor de Nieuwe Kunst een echt ‘Gesamtkunstwerk’ is met veel toegepaste kunst, is in het bijzonder geïnspireerd op het werk van H.P. Berlage en is het enige grote en nog intacte stationsgebouw in deze stijl in Nederland.